صنعت فشن تاثیرات مخربی بر محیط زیست دارد. در واقع این صنعت پس از صنایع نفتی، دومین عامل آلودگی محیط زیست در جهان است. با رشد روز افزون صنعت فشن، تاثیرات زیستمحیطی آن نیز در حال افزایش است.
با این حال راهحلهایی برای این معضل وجود دارد. اولین قدم، افزایش آگاهی و میل به ایجاد تغییر است.
صنعت فشن و آلودگی آب
در بیشتر کشورهای تولیدکنندهی لباس، پسماندهای سمی کارخانههای نساجی بدون هیچگونه پالایشی مستقیماً به رودها ریخته میشوند.
پسماندهای نساجی حاوی مواد سمی مثل سرب، جیوه و آرسنیک هستند. این مواد سمی شدیدا به موجودات آبزی آسیب میزنند و برای میلیونها نفری که در حاشیهی این رودخانهها زندگی میکنند هم خطرناک هستند. این آلودگی نهایتا وارد دریا شده و در سراسر جهان پخش میشود.
کودی که در کشت انبوه پنبه استفاده میشود هم یکی دیگر از آلایندههای اصلی آبهاست.
چه کار میتوان کرد:
لباسهایی را انتخاب کنید که از الیاف ارگانیک و سازگار با محیطزیست ساخته شدهاند و در تولید آنها از مواد شیمیایی استفاده نشده.
از برندهایی خرید کنید که از سختگیرانهترین قوانین محیطزیستی پیروی میکنند.
صنعت فشن و مصرف آب
صنعت فشن از بزرگترین مصرفکنندگان آب در جهان است. برای رنگرزی و آمادهسازی تمام لباسهایی که استفاده میکنیم، مقدار فراوانی آب شیرین استفاده میشود. برای رنگ کردن هر یک کیلوگرم پارچه، دویست کیلوگرم آب شیرین مصرف میشود.
علاوه بر این، کشت پنبه هم به میزان بسیار زیادی آب نیاز دارد. برای کشت تنها یک کیلوگرم پنبه، بیست هزار لیتر آب مصرف میشود.
چه کار میتوان کرد:
الیافی را انتخاب کنید که آب کمتری استفاده میکنند، مثل کتان یا الیاف بازیافتی.
صنعت فشن و میکروفایبرها
هر بار لباسی که از الیاف مصنوعی (مثل نایلون یا پلیاستر) ساخته شده را میشوییم، حدود هزار و نهصد تکه الیاف میکروسکوپی یا میکروفایبر وارد آب میکنیم که نهایتا به اقیانوسها میرسند. تحقیقات نشانداده که آبزیانِ ذرهبینی این الیاف میکروسکوپی را میخورند، سپس خودشان توسط ماهیان کوچک خورده میشوند، ماهیان بزرگتر ماهیان کوچکتر را میخورند و در نهایت این مواد پلاستیکی وارد زنجیرهی غذایی خود ما انسانها میشود.
چه کار میتوان کرد:
از الیاف طبیعی استفاده کنید.
صنعت فشن و انباشتگی پسماندها
در بسیاری از نقاط جهان، لباسها تنها پس از چند بار استفاده دور انداخته میشوند. در نتیجه حجم پسماندهای پارچهای هر روز بیشتر میشود. در کشورهای غربی هر خانواده به طور میانگین سالانه ۳۰ کیلوگرم لباس دور میریزد. از این میزان تنها ۱۵ درصد بازیافت یا اهدا میشود و بقیه مستقیماً سر از گورستان زباله در میآورند یا سوزانده میشوند.
الیاف مصنوعی مثل پلیاستر، از پلاستیک ساخته شدهاند و بنابراین زیستتجزیهپذیر نیستند و تا دویست سال در طبیعت باقی میمانند. در ۷۲ درصد از لباسهای ما از الیاف مصنوعی استفاده شده.
چه کار میتوان کرد:
از الیاف طبیعی استفاده کنید.
لباس کمتر بخرید و در عوض لباسهای با کیفیتتری بخرید.
لباسهای آسیب دیده را ترمیم کنید و دوباره بپوشید و در نهایت آنها را بازیافت کنید.
صنعت فشن و مواد شیمیایی
در تمامی لباسهایی که میپوشیم از مواد شیمیایی استفاده شده. این مواد در مراحل مختلف از جمله تولید الیاف و رنگرزی استفاده میشوند.
استفادهی فراوان از مواد شیمیایی در تولید پنبه، باعث ایجاد بیماری و مرگ زودرس در کشاورزان، آلودگی آب و فرسایش خاک میشود. برخی از این مواد حتی برای مصرفکنندگان هم مضر هستند.
چه کار میتوان کرد:
از الیاف طبیعی استفاده کنید.
از برندهایی خرید کنید که از سختگیرانهترین قوانین محیطزیستی پیروی میکنند.
همیشه لباسهای نو را قبل از پوشیدن بشویید.
صنعت فشن و گازهای گلخانهای
ده درصد از انتشار سالانهی کربن در جهان مربوط به تولید لباس است. صنعت فشن میزان بسیار زیادی گاز گلخانهای تولید میکند که ناشی از مصرف انرژی در مراحل تولید و حملونقل میلیونها لباسی است که سالانه خریداری میشود.
الیاف مصنوعی مثل پلیاستر، نایلون و اکرلیک، که در بیشتر لباسهایمان به کار رفته، از سوختهای فسیلی تولید میشوند و به نسبت الیاف طبیعی بسیار آلایندهتر هستند.
بیشتر لباسها در چین، هند و بنگلادش تولید میشوند؛ کشورهایی که منبع اصلی انرژیشان ذغالسنگ است. ذغالسنگ از نظر انتشار کربن، آلایندهترین سوخت است.
چه کار میتوان کرد:
از الیاف طبیعی استفاده کنید.
لباس کمتر بخرید و در عوض لباسهای با کیفیتتری بخرید.
لباسهای آسیب دیده را ترمیم کنید و دوباره بپوشید و در نهایت آنها را بازیافت کنید.
از تولیدکنندگان محلی که به قوانین زیستمحیطی پایبند هستند خرید کنید.
صنعت فشن و فرسایش خاک
خاک یکی از عناصر کلیدی اکوسیستم است. خاک سالم هم برای تولید غذا و هم برای جذب کربن دیاکسید لازم است. یکی از بزرگترین معضلات زیستمحیطی که سیارهی ما امروز با آن روبروست، فرسایش شدید خاک در سراسر جهان است. فرسایش خاک هم امنیت غذایی انسان را تهدید میکند و هم به تشدید گرمایش جهانی دامن میزند.
صنعت فشن به طرق مختلف در فرسایش خاک نقش دارد. بزها و گوسفندانی که برای پشمشان پرورش داده میشوند فشار بیش از اندازه به مراتع وارد میکنند. استفادهی بیرویه از مواد شیمیایی در کشت پنبه باعث آسیب دیدن خاک میشود. تولید الیاف ساخته شده از چوب (مثل ابریشم مصنوعی) با جنگلزدایی همراه است.
چه کار میتوان کرد:
از الیافی استفاده کنید که سازگار با محیط زیست هستند.
صنعت فشن و تخریب جنگلهای بارانی
هر ساله هزاران هکتار از جنگلهای کهن از بین میروند و جای آنها را درختانی میگیرند که برای تولید الیاف ساخته شده از چوب استفاده میشوند. این جنگلزدایی، تهدیدی جدی برای اکوسیستم محسوب میشود.
چه کار میتوان کرد:
از ابریشم مصنوعی و سایر الیافی که به جنگلزدایی دامن میزنند استفاده نکنید.